Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούμε τον όρο συνέπειες και όχι τιμωρία, γιατί η λέξη αυτή έχει έντονο αρνητικό φορτίο, ενώ οι συνέπειες συσχετίζονται άμεσα με την εκάστοτε αρνητική συμπεριφορά και στοχεύουν στη βελτίωσή της.
Φυσική
συνέπεια.
Είναι
το φυσικό επακόλουθο μιας ενέργειας: «Δε
θα πάρω το κολατσιό μου μαζί,
επομένως θα πεινάσω».
Λογική
συνέπεια. Είναι
το επακόλουθο που προγραμματίζει ο γονιός ως συνέπεια σε ένα όριο
ή κανόνα, ο οποίος δεν τηρείται: «Δεν
έκλεισα την τηλεόραση την ώρα που είχε συμφωνηθεί και γι’ αυτό δε θα δω καθόλου
τηλεόραση την επόμενη μέρα».
Τιμωρία. Είναι δύναμη εξουσίας και επιβάλλεται χωρίς υπαρκτούς λόγους πάντα. Πολλές φορές εμπεριέχει βία (σωματική ή λεκτική).
Εξίσου επίπονη είναι για τα παιδιά και η παραμέληση.
Οι συνέπειες
● Η συνέπεια, πάνω απ’ όλα, εμπεριέχει σεβασμό και αναγνωρίζει τα δικαιώματα του παιδιού.
● Το παιδί υπακούει σε κανόνες και αρχές, ενώ ταυτόχρονα σέβεται τον γονιό του.
Είναι η περίπτωση που λέμε ότι ο
σεβασμός δεν επιβάλλεται αλλά εμπνέεται.
● Η συνέπεια δίνει στο παιδί την ευκαιρία να επιλέξει: «Αν
δε διαβάσεις, θα έχεις λιγότερο χρόνο για παιχνίδι. Διάλεξε!»
● Η συνέπεια δεν κατηγορεί το παιδί, καθώς είναι απρόσωπη. Σημασία έχει η πράξη: «Η
επίθεση σε συμμαθητή
είναι κάτι που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως…»
(αντί: «
Είσαι απαράδεκτος που…»)
● Η συνέπεια, για να γίνει κατανοητή από το παιδί, πρέπει να είναι άμεση. Αν
δοθεί μετά από ώρες ή μέρες, έχει χαθεί ο λόγος για τον οποίο
επιβλήθηκε.
Η τιμωρία
Η τιμωρία, σε αντίθεση από τη συνέπεια, είναι επιβολή εξουσίας.
● Τα παιδιά που «τρώνε» τιμωρίες σπάνια σέβονται τους γονείς τους και όσο μεγαλώνουν μπαίνουν στη διαδικασία λεκτικής ή κάποιες φορές και σωματικής έριδας!
● Εμπεριέχει απειλές συναισθηματικές («Δε θα σε αγαπώ μετά!») ή υλικές («Τέρμα η σοκολάτα από σήμερα!»).
Πειθαρχία εσωτερική ή εξωτερική;
Αν τελικά θέλουμε να χρησιμοποιούμε τον όρο πειθαρχία, ας έχουμε στο μυαλό μας την εσωτερική
Εσωτερική πειθαρχία (ενσυνείδητη): η υπακοή σε αρχές και κανόνες με τη θέληση του ατόμου. Εξωτερική πειθαρχία: η υπακοή που επιβάλλεται λόγω φόβου.
Συμπέρασμα
● Με την ενσυνείδητη πειθαρχία και τη συνέπεια θα καταφέρουμε να βάλουμε σωστά όρια στα παιδιά και ταυτόχρονα να διατηρήσουμε την καλή σχέση και επικοινωνία μαζί τους.
● Ας δρούμε με καλοσύνη αλλά και σταθερότητα.
● Ας ξεχωρίζουμε την πράξη από το πρόσωπο που την κάνει.
● Ας δώσουμε τη συνέπεια με λίγα και κατανοητά λόγια.
● Ας δίνουμε εναλλακτικές.
● Ας δίνουμε στο παιδί ευκαιρίες με υπομονή και εξάσκηση.